1. Strona główna
  2. Wydarzenia
  3. Podsumowanie konferencji „Rola ziemiaństwa w realizacji zadań Polskiego Państwa Podziemnego”
Autor: Oliwia Kaczmarzewska

Podsumowanie konferencji „Rola ziemiaństwa w realizacji zadań Polskiego Państwa Podziemnego”

29 września 2025
W eleganckiej sali konferencyjnej trwa wystąpienie. Na podwyższeniu za białą mównicą stoi mężczyzna w szarym garniturze i krawacie w paski, jest to p. Andrzej Pruszkowski, Dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Pochyla się nad notatkami lub mikrofonem. Za nim rozciąga się wielki ekran z rzutnikiem – widać na nim pulpit komputera z kilkoma ikonami folderów. Po prawej stronie ustawiono dwie kamery na statywach, skierowane na mównicę. Obok nich siedzi technik przy stole, obsługujący sprzęt. Sala jest pełna – na pierwszym planie widać plecy publiczności, kilkanaście osób siedzi w rzędach na krzesłach. Ściany zdobią wysokie okna z ciężkimi, bordowymi zasłonami obszytymi złotą lamówką. Atmosfera jest oficjalna i poważna – przypomina konferencję prasową lub spotkanie naukowe.

Konferencja naukowa

W eleganckiej sali konferencyjnej trwa wystąpienie. Na podwyższeniu za białą mównicą stoi mężczyzna w szarym garniturze i krawacie w paski, jest to p. Andrzej Pruszkowski, Dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Pochyla się nad notatkami lub mikrofonem. Za nim rozciąga się wielki ekran z rzutnikiem – widać na nim pulpit komputera z kilkoma ikonami folderów. Po prawej stronie ustawiono dwie kamery na statywach, skierowane na mównicę. Obok nich siedzi technik przy stole, obsługujący sprzęt. Sala jest pełna – na pierwszym planie widać plecy publiczności, kilkanaście osób siedzi w rzędach na krzesłach. Ściany zdobią wysokie okna z ciężkimi, bordowymi zasłonami obszytymi złotą lamówką. Atmosfera jest oficjalna i poważna – przypomina konferencję prasową lub spotkanie naukowe.

W dniu 27 września 2025 r. w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce odbyła się konferencja naukowa poświęcona zaangażowaniu ziemiaństwa w ruch konspiracyjny w okresie II wojny światowej.

Data wydarzenia miała szczególne, symboliczne znaczenie – tego dnia w całej Polsce obchodzimy Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, ustanowiony w 1998 r. dla upamiętnienia powstania w 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski. Była to pierwsza organizacja konspiracyjna, z której wyrosła cała struktura Polskiego Państwa Podziemnego. Stanowiło ono fenomen w skali Europy – posiadało własne wojsko, administrację, szkolnictwo, sądownictwo itd.

Od początku w szeregi tej wyjątkowej struktury włączali się ziemianie. Wnosili do konspiracji doświadczenie organizacyjne, środki materialne i poczucie odpowiedzialności za wspólnotę narodową. Wielu z nich zapłaciło za to represjami, utratą majątku, a nierzadko także najwyższą ceną – własnym życiem. Dlatego w rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego muzeum w Kozłówce chce przypomnieć, że ziemiaństwo nie było wyłącznie warstwą społeczną związaną z podtrzymywaniem arystokratycznej tradycji, lecz także ważną częścią narodowego wysiłku niepodległościowego.

Dotyczyło to również przedstawicieli rodziny Zamoyskich z Kozłówki, którzy już na początku 1940 r. włączyli się do organizacji konspiracyjnej działającej pod nazwą „Uprawa”, a później „Tarcza”. W czasie niemieckiej okupacji w posiadłości Aleksandra i Jadwigi Zamoyskich schronienie znajdowali ludzie i całe rodziny zagrożone wysiedleniem lub aresztowaniem. Były to osoby wywodzące się z różnych środowisk – ziemiaństwa, inteligencji, wojska, świata nauki i sztuki. Pomimo trudnych realiów okupacyjnych dla dzieci i młodzieży organizowano tajne lekcje i wykłady prowadzone m.in. przez młodego wówczas księdza Stefana Wyszyńskiego, późniejszego Prymasa Tysiąclecia.

Program wydarzenia obejmował:

  • konferencję naukową z udziałem badaczy z różnych części kraju, którzy w syntetyczny sposób przedstawią problematykę okupacji przez pryzmat działalności ziemiaństwa oraz represji okupantów,
  • wernisaż wystawy „Zagrabione dziedzictwo, utracona pamięć. Losy ziemian małopolskich”, przygotowanej przez Oddział IPN w Krakowie,
  • projekcję filmu dokumentalnego „Róża i Jan”, przybliżającego działalność i niezwykłą postawę Róży i Jana Zamoyskich w czasie II wojny światowej.

Dziękujemy prelegentom za ciekawe wystąpienia, a wszystkim uczestnikom za tak liczne przybycie.

Wszystkich, którym nie udało się dotrzeć polecamy odwiedzenie kanału YouTube Muzeum Zamoyskich, gdzie konferencja została zarejestrowana: https://www.youtube.com/watch?v=5J6ijTTnEqQ

 

Szczegółowy program konferencji:

dr Marcin Chorązki, Fundacja im. Zofii i Jana Włodków – „Tarcza” w okresie „Burzy" na przykładzie archiwum Józefa Stadnickiego

Katarzyna Kot, Muzeum Zamoyskich w Kozłówce – Zaangażowanie konspiracyjne ostatnich właścicieli Kozłówki w okresie II wojny światowej

dr hab. Jerzy Gapys, prof. UJK Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Datki Uprawy – Tarczy na rzecz Armii Krajowej w Inspektoracie Częstochowskim w świetle materiałów własnych 1943-1944

dr Janusz Kłapeć, Wojskowe Biuro Historyczne – Ziemianie Lubelszczyzny w strukturze RGO. Praca i oddziaływanie

dr Tomasz Osiński, Lotnicza Akademia Wojskowa – Drugowojenna aktywność konspiracyjna ziemiaństwa - perspektywa materiałów aparatu bezpieczeństwa i powojennej propagandy. Wybrane przykłady

 

W eleganckiej sali konferencyjnej trwa wystąpienie. Na podwyższeniu za białą mównicą stoi mężczyzna w szarym garniturze i krawacie w paski, jest to p. Andrzej Pruszkowski, Dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Pochyla się nad notatkami lub mikrofonem. Za nim rozciąga się wielki ekran z rzutnikiem – widać na nim pulpit komputera z kilkoma ikonami folderów. Po prawej stronie ustawiono dwie kamery na statywach, skierowane na mównicę. Obok nich siedzi technik przy stole, obsługujący sprzęt. Sala jest pełna – na pierwszym planie widać plecy publiczności, kilkanaście osób siedzi w rzędach na krzesłach. Ściany zdobią wysokie okna z ciężkimi, bordowymi zasłonami obszytymi złotą lamówką. Atmosfera jest oficjalna i poważna – przypomina konferencję prasową lub spotkanie naukowe.

Konferencja naukowa

W eleganckiej sali konferencyjnej trwa wystąpienie. Na podwyższeniu za białą mównicą stoi mężczyzna w szarym garniturze i krawacie w paski, jest to p. Andrzej Pruszkowski, Dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Pochyla się nad notatkami lub mikrofonem. Za nim rozciąga się wielki ekran z rzutnikiem – widać na nim pulpit komputera z kilkoma ikonami folderów. Po prawej stronie ustawiono dwie kamery na statywach, skierowane na mównicę. Obok nich siedzi technik przy stole, obsługujący sprzęt. Sala jest pełna – na pierwszym planie widać plecy publiczności, kilkanaście osób siedzi w rzędach na krzesłach. Ściany zdobią wysokie okna z ciężkimi, bordowymi zasłonami obszytymi złotą lamówką. Atmosfera jest oficjalna i poważna – przypomina konferencję prasową lub spotkanie naukowe.
Zdjęcie przedstawia grupę osób siedzących w sali konferencyjnej. Na pierwszym planie, w rzędzie szarych krzeseł, widzimy pięciu mężczyzn w garniturach i marynarkach. Dwaj z nich mają na sobie ciemne garnitury z krawatami, a pozostali ubrani są w marynarki w kratę – jeden z nich zestawił ją z jasną koszulą i dżinsami. Wszyscy siedzą spokojnie, patrząc w stronę wydarzenia poza kadrem. Za nimi widoczne są kolejne osoby – zarówno mężczyźni, jak i kobiety – ubrane elegancko, w stylu formalnym. Po lewej stronie kadru, w tle, stoją bordowe, ciężkie zasłony i jasne okno, przez które wpada światło dzienne. W prawym górnym rogu, przy stole technicznym, mężczyzna obsługuje sprzęt. Atmosfera jest skupiona, a publiczność wygląda na uważnie wsłuchaną w przebieg spotkania.

Konferencja naukowa

Zdjęcie przedstawia grupę osób siedzących w sali konferencyjnej. Na pierwszym planie, w rzędzie szarych krzeseł, widzimy pięciu mężczyzn w garniturach i marynarkach. Dwaj z nich mają na sobie ciemne garnitury z krawatami, a pozostali ubrani są w marynarki w kratę – jeden z nich zestawił ją z jasną koszulą i dżinsami. Wszyscy siedzą spokojnie, patrząc w stronę wydarzenia poza kadrem. Za nimi widoczne są kolejne osoby – zarówno mężczyźni, jak i kobiety – ubrane elegancko, w stylu formalnym. Po lewej stronie kadru, w tle, stoją bordowe, ciężkie zasłony i jasne okno, przez które wpada światło dzienne. W prawym górnym rogu, przy stole technicznym, mężczyzna obsługuje sprzęt. Atmosfera jest skupiona, a publiczność wygląda na uważnie wsłuchaną w przebieg spotkania.

Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników Dowiedz się więcej

Alert Systemowy